Website họ Nguyễn Việt Nam - Nơi mọi người trong họ tộc sum vầy

2.1. Ngô Quyền (chữ Hán: 吳權, 898 - 944), còn được biết đến với tên gọi Tiền Ngô Vương  (前吳王), là vị vua đầu tiên của nhà Ngô trong lịch sử Việt Nam. Năm 938, ông là người lãnh đạo nhân dân đánh bại quân Nam Hán trong trận Bạch Đằng nổi tiếng, chính thức kết thúc hơn một thiên niên kỉ Bắc thuộc, mở ra một thời kì độc lập lâu dài của Việt Nam. Sau chiến thắng này, ông lên ngôi vua, trị vì từ năm 939 đến năm 944.

Sinh năm 898 trong một dòng họ hào trưởng có thế lực ở châu Đường Lâm, Ngô Quyền được sử sách mô tả là bậc anh hùng tuấn kiệt, "có trí dũng". Ngô Quyền lớn lên khi chính quyền đô hộ của nhà Đường tại Tĩnh Hải quân đang suy yếu và tan rã, khó lòng khống chế các thế lực hào trưởng người Việt ở địa phương, do đó dẫn tới sự xác lập quyền lực của họ Khúc ở phủ thành Đại La vào năm 905 và họ Dương vào năm 931. Sau khi trở thành con rể cho Dương Đình Nghệ, ông được tin cậy giao cai quản Ái Châu, đất bản bộ của họ Dương. Năm 937, hào trưởng đất Phong Châu là Kiều Công Tiễn sát hại Dương Đình Nghệ, trở thành vị Tĩnh Hải quân Tiết độ sứ cuối cùng trong thời kì Tự chủ. Nhưng vị tân Tiết độ sứ lại không có chỗ dựa chính trị vững chắc, hành động tranh giành quyền lực của ông bị phản đối bởi nhiều thế lực địa phương và thậm chí nội bộ họ Kiều cũng chia rẽ trầm trọng. Bị cô lập, Kiều Công Tiễn vội vã cầu cứu nhà Nam Hán. Ngô Quyền nhanh chóng tập hợp lực lượng, kéo quân ra Bắc, giết chết Kiều Công Tiễn rồi chuẩn bị quyết chiến với quân Nam Hán. Thắng lợi của Ngô Quyền trên sông Bạch Đằng vào năm 938 đã đặt dấu chấm hết cho mọi âm mưu xâm lược Tĩnh Hải quâncủa nhà Nam Hán, đồng thời cũng kết thúc thời kì Bắc thuộc của Việt Nam. Năm939, Ngô Quyền xưng vương, đóng đô ở Cổ Loa, lập ra nhà Ngô. Ngô Vương qua đời ở tuổi 47, trị vì được 6 năm. Sau cái chết của ông, nhà Ngô suy yếu nhanh chóng, không khống chế được các thế lực cát cứ địa phương và sụp đổ vào năm 965.

Ngô Quyền nằm trong danh sách 14 anh hùng dân tộc tiêu biểu của Việt Nam, là vị "vua đứng đầu các vua" là vị Tổ trung hưng của Việt Nam.

Trong thời kỳ giữ nước ông đã được phò tá bởi mhiều tướng tài, trong đó phải kể đến tướng Nguyễn Tất Tố, Nguyễn Khoan

2.2. Nguyễn Tất Tố Nguyễn Tất Tố (913 – 984) là Đô Đốc Thủy Quân giúp Ngô Quyền đánh quân Nam Hán năm 938 và giúp Lê Hoàn phá giặc Tống trên sông Bạch Đằng

Theo lời dịch bản Thần tích: Đô đốc Nguyễn Tất Tố (còn có tên là đô đốc Kiên, Nguyễn Hải…) còn lãnh nhiều trọng trách khác nhau phù thế hệ vua đời nhà Ngô, Đinh, Lê cùng các tướng lĩnh khác dẹp loạn 12 xứ quân, đánh tan giặc Tống…

Theo ngọc phả Ngô Quyền của làng Da Viên và  tài liệu thu thập trong dân gian năm 1977 -1978 lưu trữ tại Bảo tàng Hải Phòng:

Sinh ra và lớn lên ở vùng sông nước, lấy nghề đánh cá làm kế sinh nhai, Nguyễn Tất Tố rất giỏi bơi lặn. Tổ tiên họ Đào thuộc dân Thủy Đường (Thủy Nguyên ngày nay). Do bị bọn phương Bắc cai trị ức hiếp, gia đình phải rời sang vùng đầm lầy bên sông Cấm sinh sống.

Bố Nguyễn Tất Tố làm nghề thuyền câu, mẹ làm ruộng. Nguyễn Tất Tố thường cùng cha chèo thuyền trên dòng sông Cấm để câu cá. Tố lại bơi giỏi, ngụp lặn rất tài và là một thanh niên có võ nghệ hơn người.

Do việc liên kết chống giặc biển vào cướp phá dân làng mà Nguyễn Tất Tố và Đào Nhuận trở thành đôi bạn thân.

Khi Ngô Quyền đưa quân về vùng An Dương, xây đồn, chiêu mộ nhân tài hào kiệt, chuẩn bị đánh quân Nam Hán, Nguyễn Tất  Tố và Đào Nhuận đã tự nguyện tham gia được Ngô Quyền trọng dụng cho làm gia tướng.

Trong trận phục kích ở sông Bạch Đằng năm 938, Đào Nhuận được Ngô Quyền giao cho chỉ huy dẫn quân lính cùng nhân dân vào rừng lấy gỗ đẽo cọc nhọn cắm ở cửa sông rồi cùng Ngô Xương Ngập và Dương Tam Kha đem quân mai phục hai bên bờ sông. Còn Nguyễn Tất Tố được Ngô Quyền sai đem 20 thuyền nhẹ ra cửa biển chờ giặc tới thì khiêu chiến nhử giặc vào trận địa cọc của quân ta.

Khi thuyền quân Nam Hán tới, cũng là lúc nước triều lên cao, Nguyễn Tất Tố đã đưa thuyền ra nghênh chiến, lúc đánh, lúc rút làm cho Hoằng Thao tức tối. Đợi lúc thủy triều rút, quân ta giả vờ thua rút chạy. Hoằng Thao cho thuyền đuổi theo. Khi thuyền giặc vượt qua bãi cọc cũng là lúc thủy triều rút nhanh mấp mé đầu cọc nhọn. Nguyễn Tất Tố phất cờ hiệu tấn công. Phục binh của ta ở hai bên bờ sông do Tam Kha, Xương Ngập, Đào Nhuận chỉ huy với những chiếc thuyền nhỏ nhẹ từ trong ra hàng lau sú tiến ra đánh phá, chia cắt đội hình quân giặc. Ngô Quyền chỉ huy đại binh ào ạt xông lên phối hợp tiêu diệt giặc. Quân Nam Hán lúng túng run sợ, quay thuyền tháo chạy. Thuyền cọc xô vào hàng cọc vỡ, đắm. Hoằng Thao bị chết ngay tại trận. Máu giặc loang đỏ cả vùng sông biển Bạch Đằng. Vua Nam Hán được tin thua trận, con chết vội vàng lui binh.

Theo http://vi.wikipedia.org/: Cuối đời, ông về an nghỉ và mất tại quê nhà: vùng Thiết Lâm-Khu Trung Hậu -Huyện Phong Doanh - Phủ Thiên Trường nay là thôn Ninh Xá - Xã Yên  Ninh - Huyện Ý Yên - Tỉnh Nam Định. 

Triều đình nhà Lê đã tổ chức tang lễ theo nghi thức Đại thần. Đương thời, vua Lê đã thân chinh đến thăm viếng lăng mộ ông và ban cho một đặc ân là cấm phạm địa bàn khu lăng mộ.