Ngày đăng: 14/06/2013
Nội dung:
Nguyễn Cảnh Chân (阮景真; 1355 - 1409) là danh tướng chống quân Minh đời Hậu Trần trong lịch sử Việt Nam. Ông người làng Ngọc Sơn, huyện Thanh Chương, tỉnh Nghệ An, Việt Nam.
Cuộc đời và sự nghiệp:
Quan nhà Hồ
Cuối thời nhà Trần, Nguyễn Cảnh Chân làm an phủ sứ Hoá Châu (Thừa Thiên-Huế). Lúc đó chính quyền nhà Trần đã trong tay Hồ Quý Ly. Năm 1400, Hồ Quý Ly cướp ngôi nhà Trần lập ra nhà Hồ. Không lâu sau, Quý Ly nhường ngôi cho con là Hồ Hán Thương, lên làmthái thượng hoàng.
Năm 1402, để củng cố phía Nam, Hồ Quý Ly cho lập ra 4 châu mới chiếm của Chiêm Thành: Thăng, Hoa, Tư, Nghĩa và đặt lộ Thăng Hoa để thống nhất cả 4 châu, cử Nguyễn Cảnh Chân làm An phủ sứ lộ Thăng Hoa. Theo sử sách, hai họ nhà Nguyễn và Đặng có thân nhau từ trước nên từ đó Nguyễn Cảnh Chân và Đặng Tất càng thân thiết và có uy tín lớn trong vùng.
Năm 1406, Trần Thiêm Bình mạo xưng là con cháu nhà Trần, sang tố cáo với nhà Minh việc nhà Hồ đoạt ngôi nhà Trần. Minh Thành Tổ (Chu Lệ) sai quân đưa Trần Thiêm Bình về nước. Hồ Hán Thương sai Nguyễn Cảnh Chân dâng tờ biểu "tạ tội" với nhà Minh và xin đón Thiêm Bình về tôn lên làm chúa. Vua nhà Minh sai hành nhân là Niếp Thông đem tờ sắc sang dụ Hán Thương rằng: "Nếu quả đón Thiêm Bình về tôn làm chúa, thì sẽ ban cho khanh tước thượng công và phong cho một quận lớn". Hồ Hán Thương lại sai ông theo Niếp Thông sang báo cáo về việc đón Thiêm Bình.
Tuy nhiên, tháng 4 năm 1406, khi quân Minh đưa Thiêm Bình trở về, Hồ Hán Thương sai quân đón đánh, bắt được Thiêm Bình mang về chém chết.
Cuối năm 1406, nhà Minh khởi đại quân sang xâm lược. Cha con Hồ Quý Ly nhanh chóng thất bại và bị bắt mang về Trung Quốc
Tham mưu cho Giản Định Đế
Tháng 11 năm 1407, tôn thất nhà Trần là Trần Ngỗi xưng đế ở Mô Độ (Ninh Bình), tức là Giản Định Đế, lập ra nhà Hậu Trần, khởi binh chống quân Minh. Quân Hậu Trần mới họp, bị quân Minh đánh bại phải chạy vào Nghệ An.
Nguyễn Cảnh Chân cùng Đặng Tất và một số tướng thuộc lực lượng của Trần Nguyệt Hồ, người vừa bị quân Minh đánh bại ở Đông Triều cũng mang quân đến họp. Thế quân Hậu Trần mạnh lên. Trần Giản Định đế phong Đặng Tất làm quốc công, Nguyễn Cảnh Chân làm Đồng Tri khu mật tham mưu quân sự.
Từ đó, Đặng Tất thường làm tướng đánh trận ở ngoài cÒn Nguyễn Cảnh Chân đóng vai trò tham mưu cho vua Giản Định Đế.
Đầu năm 1408, Giản Định Đế điều quân đánh Nghệ An và Diễn Châu, tiêu diệt lực lượng của hai quý tộc nhà Trần cũ là Trần Thúc Dao và Trần Nhật Chiêu theo hàng quân Minh trấn giữ. Trương Phụ mang quân vào đánh Diễn châu. Quân Hậu Trần ít không chống nổi, rút vào Hoá châu.
Coi như đã dẹp xong Giao Chỉ, Phụ rút về Đông Quan (Hà Nội) rồi mang đại quân về nước.
Tháng 5 năm 1408, Giản Định Đế từ Hoá châu ra đánh chiếm lại Nghệ An, sau đó đánh chiếm Tân Bình do Phạm Thế Căng, viên tướng người Việt theo quân Minh. Quân Hậu Trần làm chủ từ Nghệ An tới Thuận Hoá.
Giản Định đế tiến quân ra bắc. Đặng Tất huy động quân 5 lộ từ Thanh Hoá đến Thuận Hoá, tiến ra Trường Yên (Nam Định), chia đường đánh đồn Bình Than, cửa Hàm Tử, chặn đường qua lại ở Tam Giang và đánh phá ngoại vi Đông Quan.
Minh Thành Tổ sai Mộc Thạnh, Lưu Tuấn mang 4 vạn quân sang tiếp viện. Thạnh họp với Lữ Nghị ở Đông Quan, tập trung ở bến Bô Cô (Nam Định). Ngày 30 tháng 12 năm 1408, quân Hậu Trần đánh bại quân Minh một trận oanh liệt, giết chết thượng thư bộ binh Lưu Tuấn, đô đốc Lữ Nghị, tham chính ty bố Giao Chỉ là Lưu Dục, đô chỉ huy sứ Liễu Tông và 10 vạn quân Minh. Mộc Thạnh dẫn tàn quân chạy vào thành Cổ Lộng.
Giản Định đế muốn thừa cơ đánh ngay vào lấy Đông Quan, nhưng Đặng Tất và Nguyễn Cảnh Chân đều có chủ trương đánh xong số quân địch còn sót lại rồi mới tiến. Vua tôi bàn mãi chưa quyết định được, viện binh quân Minh ở Đông Quan đã tiếp ứng cho Mộc Thạnh chạy về cố thủ Đông Quan. Đặng Tất chia quân vây các thành và gửi hịch đi các lộ kêu gọi hưởng ứng đánh quân Minh.
Do bất đồng về sách lược, vua Giản Định không bằng lòng với ông và Đặng Tất.
Công thần ngậm oan
Tháng 3 năm 1409 vua Giản Định đóng ở Hoàng Giang, nội nhân là Nguyễn Quỹ cùng học sinh Nguyễn Mộng Trang mật tâu rằng:
- Tham mưu Nguyễn Cảnh Chân và Quốc công Đặng Tất chuyên quyền bổ quan và cách chức, nếu không tính sớm đi sau này khó lòng kiềm chế.
Nghe theo lời gièm pha, vua Giản Định sợ uy tín của hai người quá cao, lại nghi ngờ hai tướng "có ý khác" vì hai người từng làm quan cho nhà Hồ nên sai triệu hai tướng đến rồi sai võ sĩ bóp cổ giết chết Đặng Tất. Nguyễn Cảnh Chân chạy lên bờ cũng bị đuổi theo chém chết.
Hai người con hai ông là Đặng Dung và Nguyễn Cảnh Dị bất bình vì cha bị giết oan, bỏ đi lập Trần Quý Khoáng làm vua, tức là TrầnTrùng Quang Đế. Quân Hậu Trần mất đi hai tướng giỏi, thế lực dần dần suy yếu và cuối cùng bị quân Minh đánh bại hoàn toàn năm 1413.
Hậu duệ
Có ý kiến cho rằng con cháu của ông về sau có lắm người danh tiếng được các vua chúa thời Hậu Lê tin cẩn:
- Thái phó, Tấn quốc công Nguyễn Cảnh Hoan
- Thái bảo, Thư quận công Nguyễn Cảnh Kiên
- Thiếu phó, Thắng Quận công Nguyễn Cảnh Hà
Dòng họ của ông là một dòng họ nổi tiếng, chỉ riêng đại chi ở Nghệ An có 1 người được phong quốc công, 18 người được phong quận công, 76 người được phong tước hầu. (Nguồn: Wikipedia)
- DANH NHÂN VĂN HÓA THẾ GIỚI ĐẠI THI HÀO NGUYỄN DU
- DANH NHÂN HỌ NGUYỄN TRONG LỊCH SỬ VIỆT NAM
- DANH NHÂN HỌ NGUYỄN VIỆT NAM - LINH QUẬN CÔNG NGUYỄN TRỌNG ĐẠT
- Gia Long
- DANH NHÂN HỌ NGUYỄN VIỆT NAM - NGUYỄN HOÀNG TỪ
- DANH NHÂN HỌ NGUYỄN VIỆT NAM Chủ tịch Hồ Chí Minh trong con mắt người nước ngoài;
- Nguyễn Mậu Tuyên (1518-1599) là công thần giúp nhà Lê trung hưng trong lịch sử Việt Nam.
- DÒNG HỌ NGUYỄN ĐÌNH Nghệ An xuất phát từ cụ Nguyễn Kế Sài
- Nguyễn Công Hãng : Người phá bỏ lệ cống người vàng Liễu Thăng và nước giếng Trọng Thủy.
- VUA HÙNG
- HĐHNVN ĐÓN TIẾP ĐOÀN PHỤ NỮ HỌ NGUYỄN TỈNH HÀ GIANG VÀ CÙNG ĐOÀN VÀO LĂNG VIẾNG BÁC
- HĐHNVN ĐÓN TIẾP ĐOÀN PHỤ NỮ HỌ NGUYỄN TỈNH HÀ GIANG VÀ CÙNG ĐOÀN VÀO LĂNG VIẾNG BÁC
- LỜI KÊU GỌI THAM GIA LÀ THÀNH VIỆN CỦA CÔNG TY CP ĐẦU TƯ XÂY DỰNG VÀ QUẢN LÝ NHÀ THỜ TỔ HỌ NGUYỄN VIỆT NAM
- HĐHNVN THĂM VÀ LÀM VIỆC VỚI NHÀ ĐẦU TƯ NGUYỄN HÙNG ANH
- TIN VUI TÀI TRỢ TÁI BẢN CUỐN “LỊCH SỬ HỌ NGUYỄN VIỆT NAM
- MỘT LỜI ĐỘNG VIÊN
- DỰ THẢO ĐIỀU LỆ CÔNG TY CP ĐẦU TƯ XÂY DỰNG VÀ QUẢN LÝ NHÀ THỜ TỔ HỌ NGUYỄN VIỆT NAM
- BẢN DỰ KIẾN THÀNH LẬP CÔNG TY CP ĐẦU TƯ XÂY DỰNG VÀ QUẢN LÝ NHÀ THỜ TỔ HỌ NGUYỄN VIỆT NAM
- NHÀ PHONG THỦY ÔNG NGUYỄN NGỌC SANG XEM PHONG THỦY CÁC KHU ĐẤT BA VÌ DỰ KIẾN HĐHNVN MUA XÂY NHÀ THỜ TỔ HỌ NGUYỄN VIỆT NAM
- NHÀ TÀI TRỢ ÔNG NGUYỄN HÙNG ANH ĐÃ CHUYỂN CHO NHÀ IN QUÂN ĐỘI 100 TRIỆU ĐỒNG
- KHU KINH TẾ THANH NIÊN MỘT THỜI ĐỂ NHỚ
- ĐƯỢC TẶNG CHỮ “KHỎE”
- “MỘT ĐỀ TÀI KHOA HỌC THÚ VỊ VỀ HAI TÁC PHẨM CỦA NGUYỄN ÁI QUỐC”
- LỜI CỤ HỒ CA NGỢI VUA GIA LONG BỊ CẮT BỎ, HÃY TRẢ CHỮ LẠI CHO CỤ HỒ ĐI !
- Trưa 8/7, thêm 355 ca Covid-19 tại 16 tỉnh thành
- SÁCH VÀ TRI THỨC
- NĂM TÂN SỬU NÓI CHUYỆN SỬU
- TIẾN ĐỘ THI CÔNG NHÀ THỜ HỌ NGUYỄN VIỆT NAM Ở THÔN Á LỮ XÃ ĐẠI ĐỒNG THÀNH HUYỆN THUẬN THÀNH TỈNH BẮC NINH
- LỜI TÂM SỰ: Phần thứ hai: Cái tâm với dòng họ
- LỜI TÂM SỰLỜI TÂM SỰ: Phần thứ nhất: Chữ BẠN và nghĩa trong dòng họ